دامپتراک کاترپیلار 793D

دامپتراک کاترپیلار 793D – دامپتراک‌ها از اصلی‌ترین ماشین‌آلات معدنی در جهان به شمار می‌روند که وظیفه اصلی آن‌ها حمل حجم بسیار بالای مواد معدنی، باطله و خاک در معادن روباز است. شرکت کاترپیلار آمریکا، به عنوان بزرگ‌ترین و معتبرترین تولیدکننده ماشین‌آلات معدنی و راه‌سازی، سال‌هاست که در این زمینه پیشرو بوده و دامپتراک‌های متنوعی را به بازار عرضه کرده است. یکی از مدل‌های شاخص این شرکت، کاترپیلار 793D است که برای معادن بزرگ طراحی و ساخته شده و به دلیل ظرفیت بار بالا، قدرت موتور عظیم و دوام فوق‌العاده، محبوبیت فراوانی در پروژه‌های معدنی سراسر جهان دارد.

سال تولید و معرفی تاریخی

مدل 793D در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی توسط کاترپیلار معرفی شد. این مدل به‌عنوان نسل تکامل‌یافته‌ای از سری 793 طراحی شد تا هم توان موتور بیشتری ارائه دهد و هم استانداردهای جدید ایمنی و راحتی اپراتور را برآورده کند. تولید این مدل تا سال‌های بعد ادامه یافت و در بسیاری از معادن جهان از استرالیا گرفته تا آفریقا و آمریکای جنوبی به‌کار گرفته شد. هرچند امروزه نسل‌های جدیدتر مانند 793F و 793 Next Gen وارد بازار شده‌اند، اما 793D همچنان در بسیاری از معادن در حال کار است و به دلیل دوام بالای خود هنوز ارزش عملیاتی زیادی دارد.

موتور و سیستم قدرت

قلب تپنده این دامپتراک، موتور Cat 3516B است. این موتور عظیم، با توان ناخالص 1801 کیلووات و توان خالص 1694 کیلووات، یکی از قدرتمندترین موتورهای سری 3500 کاترپیلار محسوب می‌شود. موتور 3516B دارای 16 سیلندر Vشکل با قطر سیلندر 170 میلی‌متر و کورس پیستون 215 میلی‌متر است. حجم جابجایی آن به 78 لیتر می‌رسد که نشان‌دهنده عظمت و قدرت بالای این موتور است. این موتور بر اساس استاندارد Tier 1 EPA آمریکا طراحی شده و در زمان تولید، یکی از کارآمدترین موتورها در کلاس خود به شمار می‌رفت.

سیستم انتقال قدرت شامل جعبه‌دنده با شش دنده جلو و یک دنده عقب است. حداکثر سرعت دستگاه در حالت بارگیری کامل 54.3 کیلومتر بر ساعت است که برای ماشینی با این ابعاد و وزن بسیار چشمگیر به حساب می‌آید. وجود سیستم مبدل گشتاور و دیفرانسیل‌های سیاره‌ای، امکان انتقال قدرت نرم و در عین حال قوی را فراهم می‌سازد.

سیستم ترمز و ایمنی حرکتی

دامپتراک 793D به ترمزهای چهار گوشه دیسکی خیس (Wet Disc) مجهز است که درون روغن کار می‌کنند. این نوع ترمزها دوام بالاتری نسبت به ترمزهای خشک دارند و می‌توانند حرارت زیادی را جذب کنند. ترمز دستی (پارکینگ) نیز از نوع چند دیسکی فنردار است که در چهار چرخ عمل می‌کند. همچنین در قسمت عقب، سیستم باربرک یا ترمز بار وجود دارد که به کنترل بهتر سرعت در سراشیبی‌ها کمک می‌کند. تمام این سیستم‌ها مطابق استاندارد ایمنی ISO 3450:2011 طراحی شده‌اند.

سیستم تعلیق

سیستم تعلیق این دامپتراک از نوع سیلندرهای هیدرولیکی پرشده با نیتروژن و روغن است که ضربات ناشی از حرکت روی زمین‌های ناهموار را جذب می‌کنند. کورس حرکتی جک‌های جلو حدود 292 میلی‌متر و در عقب حدود 140 میلی‌متر است. محور عقب نیز قابلیت نوسان ±4.9 درجه دارد تا پایداری بیشتری روی زمین‌های ناهموار ایجاد شود. این سیستم باعث افزایش طول عمر شاسی و راحتی بیشتر راننده می‌شود.

کابین راننده و ایمنی

کابین 793D مطابق با استانداردهای بین‌المللی ROPS و FOPS ساخته شده است. ROPS برای حفاظت در برابر واژگونی و FOPS برای حفاظت در برابر سقوط اجسام طراحی شده است. در این کابین امکانات رفاهی مانند سیستم تهویه مطبوع قدرتمند (با ظرفیت سرمایش 35,100 Btu/h) و بخاری و دیفراستر (با ظرفیت 43,930 Btu/h) وجود دارد. سطح صدای داخلی کابین نیز فقط 78 دسی‌بل است که طبق استاندارد ISO 6396:2008 تست شده و شرایط کاری مطلوبی برای اپراتور فراهم می‌کند.

ابعاد و اندازه‌ها

این دستگاه با ارتفاع بیش از 5.5 متر تا سقف کابین و بیش از 13.5 متر طول، جزو غول‌پیکرترین ماشین‌آلات معدنی جهان محسوب می‌شود. ارتفاع تخلیه بدنه بیش از 13.7 متر است. عرض دستگاه در حالت کلی حدود 8.6 متر است که نشان‌دهنده عظمت آن در محل کار است. طول بدنه بارگیری نیز بیش از 7.7 متر و عمق آن 2.3 متر است. فاصله دو محور این دستگاه بیش از 5.9 متر بوده و فاصله چرخ‌های جلو حدود 5.6 متر است.

ظرفیت بارگیری و بدنه

بدنه این دامپتراک به‌طور ویژه برای حمل حجم بالای سنگ معدن طراحی شده است. ظرفیت حمل بار در حالت پرشده (Heaped SAE 2:1) بین 152 تا 191 متر مکعب یا 199 تا 250 یارد مکعب است. بدنه دارای طراحی خاص برای کاهش سایش و افزایش طول عمر است. زمان تخلیه بدنه در دور موتور بالا حدود 19.8 ثانیه و زمان پایین آمدن آن حدود 19.9 ثانیه است. سیستم جک‌های دوبل دو مرحله‌ای با سوپاپ ایمنی نیز در این فرایند نقش دارد.

سیستم فرمان و چرخش

سیستم فرمان دستگاه مطابق استاندارد ISO 5010:2019 طراحی شده و قابلیت فرمان‌گیری تا 29.1 درجه دارد. قطر دایره چرخش جلو حدود 29.36 متر است. این میزان با توجه به ابعاد بزرگ دستگاه بسیار مناسب محسوب می‌شود و امکان مانور در محدوده‌های کاری را فراهم می‌کند.

لاستیک‌ها و رینگ‌ها

793D به‌طور استاندارد از لاستیک‌های عظیم‌الجثه 40.00R57 استفاده می‌کند. رینگ‌ها نیز با ابعاد 29×57 اینچ هستند. گزینه‌هایی مانند رینگ‌های Quick Change و ایستگاه چرخ با طول عمر بالا (XLWS) نیز قابل سفارش است. انتخاب صحیح تایرها با توجه به شرایط معدن، اهمیت زیادی در عمر مفید و کارایی دستگاه دارد.

سیستم‌های سوخت و روانکاری

ظرفیت باک سوخت استاندارد این دامپتراک 4354 لیتر است که امکان کار طولانی مدت بدون نیاز به سوخت‌گیری مجدد را فراهم می‌کند. یک مخزن بزرگ‌تر با ظرفیت 4922 لیتر نیز به صورت سفارشی عرضه می‌شود. سیستم خنک‌کاری دارای گنجایش 852 لیتر و محفظه روغن موتور 291 لیتر است. ظرفیت سیستم هیدرولیک ترمز و بالابر بیش از 1000 لیتر است که نشان‌دهنده عظمت سیستم‌های جانبی دستگاه است.

کاربردها و محیط‌ های کاری

دامپتراک 793D عمدتاً در معادن روباز زغال‌سنگ، مس، طلا، سنگ‌آهن و سایر معادن فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه به دلیل قدرت بالا، ظرفیت زیاد و دوام مناسب، انتخاب اول بسیاری از شرکت‌های معدنی بزرگ جهان بوده است. معمولاً در کنار شاول‌های معدنی غول‌پیکر یا لودرهای معدنی بزرگ فعالیت می‌کند و چرخه بارگیری-حمل-تخلیه را بهینه می‌سازد.

مزایا و نقاط قوت

• توان موتور بسیار بالا و قابلیت حمل بار سنگین
• دوام و طول عمر بالای شاسی و اجزا
• طراحی ایمن و استاندارد برای اپراتور
• سیستم تعلیق پیشرفته برای کاهش ضربات
• ظرفیت بالای باک سوخت و کارکرد طولانی بدون توقف
• راحتی اپراتور و کاهش صدا در کابین

محدودیت‌ها و نقاط ضعف

• مصرف بالای سوخت به دلیل حجم موتور و وزن زیاد
• نیاز به جاده‌های معدنی پهن و مستحکم برای تردد
• هزینه بالای خرید و نگهداری
• دشواری در حمل‌ونقل بین معادن به دلیل ابعاد بسیار بزرگ

حدود قیمت جهانی

قیمت دامپتراک کاترپیلار 793D بسته به سال ساخت، میزان کارکرد و شرایط دستگاه متغیر است. در زمان تولید نو، این دستگاه قیمتی در حدود ۳ تا ۵ میلیون دلار آمریکا داشت. در بازار دست دوم نیز قیمت آن می‌تواند بین ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون دلار باشد، بسته به عمر و وضعیت فنی دستگاه. این قیمت‌ها نشان‌دهنده ارزش بسیار بالای این ماشین‌آلات در صنعت معدن است.

مقایسه با مدل 793

مدل 793D در واقع یکی از نسخه‌های سری 793 است. سری 793 شامل مدل‌های مختلفی مانند 793، 793B، 793C، 793D، 793F و 793 Next Gen می‌شود. در مقایسه با مدل پایه 793، نسخه 793D قدرت موتور بیشتری دارد (1694 کیلووات در مقابل حدود 1565 کیلووات). همچنین سیستم تعلیق و ترمزها در این مدل بهبود یافته‌اند. از نظر ظرفیت بار نیز 793D کمی بالاتر است و طراحی بدنه بهینه‌تری دارد. اما از لحاظ مصرف سوخت، هر دو در سطح بالایی قرار دارند. به طور کلی 793D نسخه ارتقاء یافته و کامل‌تری نسبت به مدل اولیه 793 محسوب می‌شود.

جمع‌ بندی

دامپتراک کاترپیلار 793D یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین کامیون‌های معدنی در جهان است. این دستگاه با موتور قدرتمند، ظرفیت بار بالا، سیستم‌های ایمنی پیشرفته و دوام مثال‌زدنی، توانسته جایگاه ویژه‌ای در معادن بزرگ پیدا کند. هرچند امروزه مدل‌های جدیدتر وارد بازار شده‌اند، اما 793D همچنان یکی از ستون‌های صنعت معدن به شمار می‌رود و حضور آن در بسیاری از پروژه‌های معدنی ادامه دارد.