پمپ هیدرولیک گردان روتاری که در انواع مختلفی یافت می شوند بیشتر برای پمپاژ سوخت ها همچون نفت و گاز و.. مورد استفاده قرار میگیرند. این پمپ ها با یکدیگر متفاوت بوده و هر کدام از آنها مزایا و معایب خاص خود را دارد پمپ های هیدرولیک با فشار بالا معمولا در اتومبیل استفاده می شود. از جمله برای  قدرت فرمان, تهویه مطبوع و پمپ های انتقال خودکار.

پمپ هیدرولیک گردان روتاری

پمپ روتاری( rotary pumps ) که به پمپ هیدرولیک گردان یا دوار نیز معروف است در گروه پمپ های جابجایی( displacement pumps ) قرار می گیرد. این پمپ یک نوع پمپ مثبت جابجایی است که از پره نصب شده به روتور تشکیل شده و در داخل یک حفره می چرخد.

در برخی موارد این پره ها می توانند طول متغیری داشته باشند و یا برای حفظ تماس با دیوار پمپ به هم تنیده شوند. پمپ روتاری ساده ترین پمپ پره دار است که توسط یک روتور دایره ای دوار در داخل یک حفره دایره ای بزرگتر می چرخد. پمپ روتاری نسبت به پمپ های رفت و برگشتی ( reciprocating pumps ) با همان وزن، توانایی پمپاژ بیشتری دارد.

تفاوت پمپهای سانتریفیوژ با پمپ روتاری

پمپ سانتریفیوژ( centrifugal pumps ) دارای جابجایی منفی بوده ولی پمپ روتاری از نوع جابجایی مثبت می باشد. به این معنی که به ازای هر دور از پمپ حجم ثابتی از سیال جابه جا می شود، بدون در نظر گرفتن مقاومت در مقابل فشار پمپ. در پمپ های سانتریفیوژ ، مایعی که باید پمپ شود باید در زیر پمپ قرار گیرد و در این حالت گردان، یک هد فشار استاتیکی ایجاد می کند که موجب می شود پمپ پر شود.

اما پمپ روتاری قابلیت این را دارد که با محدودیت کارکرد پمپ در بالای منبع تغذیه، کار کند. پمپ هیدرولیک گردان مانند تمام پمپ های جابجایی مثبت، اگر گرفتگی در سیستم آن ایجاد شود می تواند باعث آسیب به پمپ و یا ایجاد ترک در سیستم شود. پمپ هیدرولیک گران از نوع روتاری به یک شیر اطمینان( relief valve ) نیاز دارد تا بتواند از سیستم پایپینگ و پمپ محافظت کند.

شیر اطمینان در یک فشار تنظیم شده باز و مایع را به سمت تانک تغذیه یا مکش و یا سینی تخلیه هدایت می کند. پمپ هیدرولیک گردان از نوع روتاری قابلیت خود راه اندازی دارد، برخلاف پمپ های سانتریفیوژ.

پمپ هیدرولیک گردان روتاری یک پره مجاز به اسلاید در داخل و خارج از روتور است که در تمام لبه های پره مهر و موم شده و با ایجاد یک اتاق پره کار پمپاژ را انجام می دهد. این اتاق پره با مایع مخصوص موجب افزایش حجم فشار ورودی پر شده است. این فشار ورودی در واقع فشار ورودی از سیستم پمپ می باشد.  از طرف دیگر زمان تخلیه حجم اتاق پره در سیستم پمپ موجب می شود که مایع کاهش پیدا کند.

میزان عمل پره ها در دیواره، بستگی به حجم مایع در هر چرخش دارد. این پره ها تحت فشار یک فنر بوده اند و با قسمت ثابت در تماس هستند. در پمپ هیدرولیک گردان از نوع روتاری با هر چرخش پره یک جابه جایی ساده هوا صورت می گیرد.

چرخشی که خارج از مرکز پره باشد یک مسیر نامتقارن هلالی شکل برای گاز ایجاد می کند. به این طریق قسمتی از گاز مکش یافته و متراکم شده و بخش دیگری از آن به سمت خارج محفظه هدایت می شود. در این نوع پمپ ها در سه مرحله کار تخلیه و ایجاد خلاء صورت می پذیرد. مراحلی چون مکش، دمش گاز و تراکم. پمپ هیدرولیک گردان از نوع روتاری به راحتی قادر است که فشار را از 0.01 تا 0.001 میلی بار کاهش دهد.

کاربرد پمپ هیدرولیک گردان روتاری

این دسته از پمپ ها کاربرد بسیاری دارند. از جمله خمیرها، سیالات و گل و لای. پمپ های روتاری مایعاتی که از ویسکوزیته کم تا زیادی را دارا هستند در خود جای می دهند و قادر هستند که خلاءهای زیاد تا فشار های بالا را از دوزهای بسیار کم تا دوز های بسیار بالا ایجاد نمایند. این دسته از پمپ های هیدرولیک گردان برای پمپاژ سیالات ویسکوز همچون نفت، سوخت، روغن و.. مورد استفاده قرار می گیرند.

از آنجایی که پمپ های روتاری در هر دور چرخش یک مقدار مشخصی از مایع را جابه جا می کنند برای کاربرد های اندازه گیری بسیار مناسب هستند. این پمپ ها اصول پمپاژ متفاوتی با یکدیگر دارند که هر کدام از آنها معایب و مزایای خاص خود را دارا می باشد.

پمپ هیدرولیک گردان به هفت دسته تقسیم می شود که به آنها اشاره خواهیم کرد.

مثلا پمپ های اسکرو( screw pumps )، پمپ های دنده ای( gear pumps )، پمپ های پیستونی محیطی( peripheral piston pumps )، پمپ های ژیروتور( gerotor pumps )، پمپ های وین یا پره ای( vane pumps )، پمپ های لوب( lobe pumps )، پمپ های پریستالتیک( peristaltic pumps ).

این قبیل پمپ ها قابلیت این را دارند که سیالات حاوی بخار و گاز را پمپ کنند اما برای پمپاژ مایعاتی که حاوی ذرات جامد هستند مناسب نیستند، و مقدار پمپاژ این پمپ ها با تغییر درجه لنگی روتور قابل تغییر است.